Maak jij je stiekem ook wel eens zorgen over de toekomst van het papieren boek? Uitgeverijen hebben het moeilijk, banen gaan verloren, en boekhandels sluiten hun deuren… Het lijkt wel verdacht veel op die tijd waarin al je favoriete videotheken een voor een hun deuren sloten.

Toch is er nog geen reden tot paniek. Er worden ook nog steeds boekenwinkels geopend. Yes! Dat niet alleen, volgens science zijn papieren boeken veel beter voor je gezondheid dan e-boeken.

Papier van olifantenpoep

Word het misschien tijd voor modernere boekhandels? Het initiatief van Tim van den Hoed voor de Boekenbar werd bijvoorbeeld zeer positief ontvangen. Hij behaalde zijn gewenste crowdfundbedrag en is nu druk bezig met het uitvoeren van zijn plan.

Maar boekenwinkels hoeven niet per se moderner te worden. We kunnen ook gewoon naar science luisteren: papieren boeken zijn beter voor je gezondheid dan e-boeken. E-boeken zijn wel beter voor het milieu, maar er zijn ook alternatieven voor papieren boeken van milieuvriendelijker materiaal.

Het wordt tijd dat boeken alleen nog maar van gerecycled papier worden gemaakt of van olifantenpoep. De kaft van 365 dagen onderweg van Floortje Dessings is van deze poep gemaakt en de bladzijden van 100% gerecycled papier. Ik heb zelf ook een notitieboekje dat volledig van olifantenpoep is gemaakt. En nee, het stinkt niet.

#1 E-book zorgt voor vermoeidheid en stress

Iedereen die 8 uur lang op kantoor achter een beeldscherm zit, krijgt te maken met beeldscherm fatigue. Je moet je ogen af en toe fijn samenknijpen om je beter op de tekst te kunnen concentreren. Aan het eind van de dag voelen je ogen als schoteltjes en je hersenen uitgeput. Hetzelfde geldt voor een hele zondag Instagrammen vanuit je bed. Staren naar een verlicht scherm is blijkbaar vermoeiend voor je hersenen en je ogen. En dat is wetenschappelijk bewezen.

Dit blijkt uit een onderzoek van de University of Karlstad en de University of Gothenburg. De proefpersonen kregen de opdracht om uit een boek te lezen voor het slapengaan. Enkelen van hen kregen de geprinte versie en de anderen kregen de e-book versie. De proefpersonen die de tekst van het scherm lazen, ervaarden een hogere mate van vermoeidheid en stress. Volgens de onderzoekers komt dit doordat lezen vanaf een scherm een hogere cognitieve werklast met zich meebrengt. Je bent namelijk bezig met de opdracht én met de computer.

#2 Papieren boeken blijven langer in je herinneringen kleven

Uit een onderzoek onder leiding van dr. Anne Mangen van de University of Stavanger in Noorwegen blijkt dat je een papieren boek geconcentreerder kunt lezen dan een e-book. Dat niet alleen, je kunt de tekst ook beter begrijpen en onthouden.

In het onderzoek kregen twee groepen proefpersonen een mysterieus verhaal te lezen. De ene groep kreeg de geprinte versie en de andere groep de e-book versie. Daarna moesten ze de plotpunten van het verhaal in de juiste volgorde plaatsen. De proefpersonen die de geprinte versie hadden gelezen, konden zich de juiste volgorde veel beter herinneren. Het verhaal blijft dus langer bij je en dat is ook wat je verlangt van een goed boek, toch?

#3 Papieren boeken verstoren je slaappatroon niet

Wie leest er niet nog even voor het slapengaan? Hét moment om nog even in een andere wereld te verdwijnen of je hoofd leeg te maken. Nu heb je vast al vaker gehoord dat je een uur voor het slapengaan en ’s nachts beter niet je social media-accounts, WhatsApp of je favoriete serie kunt checken. Het felle licht van LED schermen zendt een het-is-nog-lang-geen-bedtijd signaaltje naar je hersenen, waardoor het de aanmaak van melatonine vertraagd – hét stofje dat je slaperig maakt.

Onderzoekers van de Harvard Medical School in Boston, Massachusetts deden een onderzoek naar de effecten van het lezen van papieren boeken en e-boeken voor het slapengaan. De aanmaak van melatonine werd niet verstoord bij de proefpersonen die de geprinte versie lazen en ze hadden een diepere remslaap. De proefpersonen die een e-book lazen, deden er langer over om in slaap te vallen, hadden een verkorte remslaap en deden er de volgende ochtend veel langer over om écht wakker te worden. Ook kostte het de e-boeklezers veel meer tijd om hetzelfde alertheidsniveau te behalen als de proefpersonen die de papieren versie hadden gelezen.

#4 Geen emotionele connectie met e-boeken

Een onderzoek van Voxburner – een marktonderzoekbureau uit het Verenigd Koninkrijk – toont aan dat maar liefst 62% van de jongeren tussen de 16 en 24 jaar een voorkeur hebben voor papieren boeken. Iets wat je misschien niet zou verwachten van de eeuwig bereikbare Instagramgeneratie. De ondervraagden gaven aan dat ze geen emotionele connectie met e-boeken voelen en geen voldoening uit het lezen halen. Terwijl ze die dingen wél ervaren bij een papieren boek.

Uit een neurologisch onderzoek van marktonderzoekbureau Millward Brown – hoofdvestiging in de Verenigde Staten – blijkt dat tastbaar materiaal een dieper spoor achterlaat in de hersenen. De onderzoekers geven aan dat dit komt doordat de hersenen tastbare dingen als echter ervaren. Dit geldt dan uiteraard ook voor papieren boeken versus e-boeken.

#5 Papieren boeken worden als waardevoller gezien

Uit een onderzoek van Pew Research Center in Washington D.C. blijkt dat 62% van de millennials  tussen de 16 en 29 jaar denken dat er heel veel handige en belangrijke informatie juist níet op het internet te vinden is. Go millennials! Terwijl dat bij de groep van 30-plussers maar 53% is. Teleurstellend…

Toch geeft het aan dat er nog hoop is voor het papieren boek – en de mensheid.

De Italiaanse schrijver Umberto Eco verwoordde het perfect: “The book is like the spoon, scissors, the hammer, the wheel. Once invented, it cannot be improved […]”

#6 E-books leiden sneller tot multitasken

Ik merk dat als ik een e-book lees ik sneller afgeleid ben en daardoor sneller andere dingen ga doen. Even m’n mail checken, Facebook of het nieuws: ik ben toch al online. Als je een boek leest, bestaat deze afleiding bijna niet. Je bent echt alleen met het boek bezig, waardoor je veel meer in het verhaal wordt gezogen.

Oké, ik heb hier geen wetenschappelijk onderzoek voor. Maar het is meer dan duidelijk als je het zelf wel eens hebt geprobeerd. Waar ik wél wetenschappelijk bewijs voor heb, is dat multitasken je dom maakt. E-boeken maken je dus indirect dom.

Lees ook:

• 9 redenen die bewijzen dat lezen de beste verslaving ooit is.
• Hoe je binnen no-time alle boeken op je lijstje verslindt.
• Verzamel je eigen bibliotheek met deze tips.

Events & News

#fact #literatuur